ภาคใต้ ปลูกง่าย โตไว
- ทำมัง
ไม้ต้น สูงได้ถึง 15 เมตร ชอบดินร่วน ระบายน้ำดี อินทรียวัตถุสูง ไม่มีน้ำท่วมขัง มีแสงแดดส่องครึ่งวัน ขยายพันธุ์ด้วยการตอนกิ่งหรือเพาะเมล็ด เป็นผักของชาวใต้ นิยมกินใบเพสลาดเป็นผักสดกับอาหารรสจัดต่าง ๆ หรือใส่ในแกงปลา แกงเนื้อ หรือนำมาตำผสมกับน้ำพริกที่ให้กลิ่นแมงดาตัวผู้ หรือใส่ในอาหารมังสวิรัติเป็นน้ำพริกแมงดา ทำมังมี 2 ชนิดคือ ยอดขาวกับยอดแดง ที่นิยมกินกันมากคือทำมังขาว เพราะให้กลิ่นแรงกว่า โดยยอดอ่อนและใบเพสลาดมีรสฝาด มัน และขมเล็กน้อย ส่วนใบแก่จะมีรสขมกว่า ต้องนำมาปิ้งไฟก่อนนำมาใส่ในอาหาร เพื่อลดความขม และช่วยให้มีกลิ่นแมงดามากขึ้น
- ชะมวง
ไม้ต้น สูงได้ถึง 15 เมตร ชอบดินร่วน ชุ่มชื้น ระบายน้ำดี มีแสงแดดครึ่งวันถึงตลอดวัน ขยายพันธุ์ด้วยการเพาะเมล็ดหรือตอนกิ่ง ต้นที่ได้จากการเพาะเมล็ดจะโตช้า ใช้เวลานานถึง 5 ปีกว่าต้นจะผลิดอกออกผลได้ ส่วนต้นที่ได้จากการตอนกิ่งจะให้ผลผลิตเร็ว ปัจจุบันปลูกในกรุงเทพฯ ได้ เป็นผักพื้นบ้านอีกชนิดที่มีรสเปรี้ยว นิยมกินยอดอ่อนสีแดงเป็นผักสดกับป่น ลาบ แจ่ว หรือปรุงอาหาร เช่น แกงหมูใบชะมวง ต้มยำไก่บ้านใส่ใบชะมวง ต้มส้ม หรือแกงอ่อม นอกจากนี้ยังกินเป็นผลไม้ได้เช่นเดียวกับมังคุด แต่มีรสเปรี้ยว ชาวใต้จึงใช้ปรุงแกงส้มเช่นเดียวกับใบ
- มันขี้หนู
ไม้ล้มลุก อายุหลายปี มีรากสะสมอาหารใต้ดิน ทุกส่วนของต้นอวบน้ำ ปลูกเลี้ยงง่าย ชอบดินร่วน ระบายน้ำดี มีอินทรียวัตถุสูง แสงแดดตลอดวัน ขยายพันธุ์ด้วยการนำหัวย่อยเล็ก ๆ มาปลูกใหม่ในช่วงฤดูร้อน ไม่นานก็จะผลิใบเจริญเติบโตต่อไป อาจมีแมลงกัดกินใบบ้าง เมื่อหัวมีขนาดใหญ่ใบจึงเริ่มเหี่ยว ควรขุดหัวขึ้น ไม่ควรปล่อยทิ้งไว้เพราะจะเน่าเสียได้ เป็นผักที่ชาวใต้นิยมนำหัวใต้ดินมาใส่ในแกงส้ม แกงเหลือง แกงไตปลา หรือต้มจิ้มเกลือ น้ำตาล เป็นขนม บ้างก็นำมาหุงกับข้าวสวย หรือกินสด รสมัน มีให้กินมากในช่วงฤดูฝน
- ตูนหรือออกดิบ
ไม้ล้มลุก อายุหลายปี มีหัวอยู่ใต้ดิน ต้นสูงได้ถึง 2 เมตร ก้านใบยาว ชอบดินชุ่มชื้น มีอินทรียวัตถุสูง แสงแดดครึ่งวันถึงตลอดวัน ปลูกริมน้ำได้ดี ขยายพันธุ์ง่ายโดยการแยกหน่อมาปลูกใหม่ เมื่อต้นโตเต็มที่ก็ตัดก้านมาประกอบอาหาร ก้านใบ ยอดใบ และช่อดอกอ่อนนำมาประกอบอาหารได้ หรือกินเป็นผักสดกับลาบ ส้มตำ ยำ และอาหารรสจัดต่าง ๆ หรือใช้ทำแกงกะทิ แกงส้ม แกงแค โดยปอกเปลือกนอกที่ก้านก่อนนำมาทำ
- หมุย
ไม้พุ่ม อายุหลายปี ต้นสูง 2-3 เมตร ชอบดินร่วน ระบายน้ำดี แสงแดดครึ่งวัน ขยายพันธุ์ด้วยการเพาะเมล็ดหรือตอนกิ่ง นิยมปลูกเป็นไม้ประดับเพราะมีพุ่มใบสวยงามและให้ร่มเงาได้ดี ชาวใต้นิยมกินยอดและช่อดอกอ่อนเป็นผักสดกับขนมจีน แกง หรืออาหารรสจัดต่าง ๆ มีให้กินทุกฤดูกาล ส่วนชาวอีสานนิยมกินกับลาบ แจ่ว น้ำพริก ยอดรสขมมัน มีกลิ่นหอม ช่วยดับกลิ่นคาวได้ดี
- มันปู
ไม้ต้น สูงได้ถึง 10 เมตร ชอบดินร่วน ระบายน้ำดี มีอินทรียวัตถุสูง ทนดินเค็ม แสงแดดตลอดวัน ขยายพันธุ์ด้วยการตอนกิ่งและเพาะเมล็ด เป็นไม้โตเร็ว ปลูกเลี้ยงง่าย ควรหมั่นตัดแต่งไม่ให้สูงมาก จะสะดวกในการเก็บมากิน แต่ถ้าปลูกจนต้นใหญ่จะให้ร่มเงาได้ดี เป็นผักของชาวใต้ นิยมกินยอดอ่อนเป็นผักเหนาะกับน้ำพริก ขนมจีนน้ำยา หลน แกง หรืออาหารรสจัดต่าง ๆ มีมากในฤดูฝน ยอดที่มีสีแดงให้รสฝาด ส่วนยอดเขียวจะมันอร่อยกว่า
- ผักเหลียงหรือผักเหมียง
ไม้พุ่ม อายุหลายปี สูง 1-1.50 เมตร สามารถแตกต้นจากรากได้ ชอบดินร่วน ระบายน้ำดี มีแสงรำไร อากาศชุ่มชื้น ขยายพันธุ์โดยการแยกต้นที่แตกจากรากมาปักชำในดิน ประมาณ 2 สัปดาห์ ต้นจะตั้งตัวและเริ่มผลิใบใหม่ เมื่อต้นแข็งแรงจะแตกยอดมากขึ้นพร้อมให้เก็บกิน และต้องปลูกในที่ร่ม จะมีรสมัน ไม่ขม ยอดอ่อนสีแดง ต้มกะทิกินกับน้ำพริก ขนมจีนน้ำยา หรือใส่ในแกงเลียง แกงจืด แกงส้ม แกงเหมียงต้มกะปิ ผัดน้ำมันหอย ผัดกับไข่ ปัจจุบันหาซื้อได้ตามตลาดสด มีให้กินตลอดปี บางท้องถิ่นนำช่อดอกอ่อนและผลอ่อนมาต้มจิ้มน้ำพริกหรือยำกินได้
- มะเขือเปราะสีม่วง
ไม้พุ่ม อายุ 1-2 ปี ชอบดินร่วน ระบายน้ำดี มีแสงแดดส่องครึ่งวันหรือตลอดวัน ขยายพันธุ์ด้วยการเพาะเมล็ด เมื่อต้นโตและเริ่มผลิดอกออกผล ควรระวังไม่ให้เพลี้ยเข้าทำลาย จะช่วยให้ต้นผลิดอกออกผลได้นานกว่า 1 ปี มะเขือเปราะสีม่วง ในจังหวัดชุมพรนิยมกินสดหรือต้มจิ้มน้ำพริก มีรสหวานกรอบ
Design By Jintana